Diş Biçimine Göre Vida Çeşitleri
Vida Çeşitleri
Vida ÇeşitleriVida çeşitleri için öncelikle helis eğrisi kavramını öğrenelim. Helis eğrisi, dik üçgenin silindirin üzerine sarıldığında oluşan eğriye helis eğrisi denir. Silindir taban çevresi, etrafına sarılacak üçgenin dik kenarına eşittir. Vida üzerindeki dişler ise silindirik mil üzerine eğimli bir düzlem sarılmasıyla meydana gelir. Bazen silindirik yerine konik millerde kullanılmaktadır. Eğri düzlemin sarılmasında meydana gelen eşit aralıklı oluklar üçgen, trapez ve kare şekiller meydana getirmektedir. Tüm bu bahsedilen kavramlar vidayı meydana getirir. Örneğin nesneleri bağlama amaçlı metrik vidalar kullanılırken, hareket iletimi gereken noktalarda kare ve trapez vidalar daha doğru bir seçim olmaktadır.
Vidaların asıl görevleri, yük taşımak ve hareketi iletmektir. Sanayi gibi birçok alandaki makine gruplarının dişli kısımlarını vidalar oluşturmaktadır. Vidalar diş biçiminin kullanım alanlarına göre 3 farklı vida çeşitleri mevcuttur.
Diş Biçimine Göre Vida Çeşitleri
-
KARE VİDALAR:
Silindirik mil üzerine sarılan eğri düzlemin meydana gelen eşit aralıkların kare olduğu vida tipleridir. Yapısı gereği bağlama amaçlı değil, trapez vidalarda olduğu gibi hareket ve kuvvet iletimlerinde kullanılmaktadır. Ancak vida üzerindeki kanalların kare oluşu ve boylarının kısa olmasından dolayı çok fazla sıkıştırma yapılamamaktadır.
-
TRAPEZ VİDALAR:
Silindirik mil üzerine sarılan eğrinin meydana getirdiği eşit aralıkların kesilmiş üçgen şekline benzediği vida tipidir. Vida adımının, kesik üçgen şeklinde olması somun ve vidanın birbirine boşluksuz sımsıkı tutunmasını sağlamaktadır. Buda trapez vidaların kolayca sökülebilmesini sağlamaktadır. Sonuç olarak kullanım rahatlığından dolayı devamlı parçaların sökülüp takılması gereken alanlarda tercih edilmektedir. Helis açıları büyük olmasına rağmen uç açıları oldukça küçüktür. Sonuç olarak, sürtünme kuvvetini azalttığından bağlantı vidası olarak kullanılamazlar. Kare vidalarda olduğu gibi trapez vidalar da hareket iletiminde kullanılmaktadır.
-
ÜÇGEN VİDALAR:
Bu vida tipinin helis açısı ve diş yüksekliği küçük, düş açısı ise büyük olma özelliği onu en sağlam vida tipi içerisinde konumlamaktadır. Bu vidaların baş tarafı üçgen şeklindedir. Diş açılarının değerine göre kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Diş açısı 60 derece olanlara metrik vida, yine diş açısı 55 derece olanlara whitworth (permak) vida denilmektedir. Üçgenin iç açıları toplamı 180 derece olduğundan yola çıktığınızda metrik vidaların diş açıları eşkenar üçgene, whitworth vidalar ise ikizkenar üçgene benzediğini söyleyebiliriz. Sonuç olarak, helis açılarının düşük oluşu darbelerde etkin performans sağladığının da bir göstergesidir.
-
TESTERE VİDALAR:
Diş açısı 30 derece olup, tek yöne doğru eğimleri vardır. Bu nedenle hareket vidası olarak tek yönlü kuvvetleri taşıma özelliği taşımaktadır. Ve bu nedenle daha çok vinç ve krikolarda kullanılmaktadır.
-
YUVARLAK VİDALAR:
Diş açısı yuvarlak ve 30 dereceye sahiptir. Diş açılarının yuvarlak olması örneğin kumlu, tozlu ve nemli ortamlarda rahat kullanım sağlamaktadır.
Diğer Yazılar
