Somun

En sık kullanılan ana bağlantı elemanları arasında yer alan somun, cıvata ve saplama gibi diğer bağlantı elemanlar ile birlikte kullanılmaktadır. Somunlar takıp, sökülebilen kullanımı basit parçalardır. Vida kanallarına sürtünme kuvveti ile elemanların birbirine bağlanmasını sağlar. Yazımızda somun çeşitleri, somun kullanım alanları ve somun ölçüleri gibi konuları ele almaya çalışacağız.

Somun Ne İşe Yarar?

Somunlar ortasında bulunan delikler vasıtasıyla, cıvataların bağlantı yapılan parçaya kuvvetlice bağlanmasını sağlamaktadır. Bir civata ile kullanılacak somunun fazla sıkılması, o parçanın sağlamlık oranını yükseltmektedir.

Ana bağlantı elemanlarından biri olan ve bağlantı kurduğu elemanın bağlanma gücünü arttırmaya yarayan somunlar özellik ve şekillerine göre farklı çeşitleri mevcuttur. Özellikle cıvata ya da vida ile birbirini tamamlar. İnşaat, mobilya, otomotiv ve makine gibi sektörlerde sıklıkla kullanılan önemli parçalardan biridir.

Somun Kullanım Alanları

Somun ortasından cıvata ya da vidanın geçtiği delik, cıvatanın takılacağa yere kuvvetlice birleşmesini sağlamaktadır. Cıvata ile birlikte kullanılacak somun, ne kadar güçlüce sıkılırsa, o parçanın sağlamlığı o düzeyde artmaktadır.

Birçok çeşidi bulunan somun kullanım alanları da bir o kadar geniştir. Cıvatanın kullanıldığı yerlerde somun da kullanılabilmektedir. Makine, otomotiv, beyaz eşya, küçük ev aletleri, mobilya, gıda ve sağlık gibi daha hemen hemen her endüstriyel alanlarda kullanılabilmektedir.

Somun Ölçüleri

Cıvata gibi bağlantı elemanlarını parçalara sıkıca bağlanmasını sağlayan somun kullanım alanlarına göre farklı ölçülerde olabilmektedir. Burada 2 farklı somun ölçüm yöntemi mevcuttur. Bunlar sargılı kısım ve altıgen olan şeklin genişliği ile somun ölçüleri alınmaktadır. Standart olan tasarımları gereği somun ölçer materyalleri vasıtasıyla somun ölçüleri kolayca ölçülebilmektedir.

Sağlamlık istenen yerlerde kaliteli somun ve kaliteli cıvata kullanmak gerekmektedir. Somun kalitesi tek haneli rakamlarla belirtilmektedir.

Somunun ortasında kılavuz çekilmiş dişler, üretilen ölçü standartlarına göre metrik ve inç olarak kullanılmaktadır. Üretim malzemeleri dayanım gücüne göre sınıflandırılmaktadır. Somun dayanım sınıfları 4, 6, 8 gibi sayılardan oluşmaktadır. Cıvatanın imal edildiği malzemenin N/mm² cinsinden çekme dayanımının 1/100’ünü ifade etmektedir. Somuna uygulanması gereken en fazla gerilim, dayanım sınıfı değerinin 10 katıdır. Örneğin dayanım sınıfı 8 olan bir somunun dayanım sınıfı değeri: 8 x 100 = 800 N/mm², maksimum gerilim değeri ise 80 kg/mm²’dir. Bağlantı elemanları seçiminde, somun dayanım sınıfı, cıvata dayanım sınıfına denk olmalıdır.

Somun Çeşitleri Nelerdir?

Somunlar kullanım alanlarına göre farlı çeşitlerde imal edilmektedir. En çok kullanılan modeller şunlardır.

Altı Köşe Somunlar
Altı Köşe Kör Somun
Kare Kaynak Somunu
Kare Somun
Boru Dişi Somun
Flanşlı Somun
İnce Taçlı Somun
Altı Köşe Perçin Somun
Fiberli Flanşlı Somun
Pres Somun
Birleştirme Somunu
Uzatma Somunu
Altı Köşe Kaynak Somun
Kontra Somun
Kelebek Somun
Ağır Yük Somunu
Ağaç Somunu gibi çeşitleri bulunmaktadır.

Somun hangi yöne açılır?

Sökülüp takılan alet ya da parçalar sağ el kuralına göre imal edilmektedir. Bu nedenle somunda sağa döndürülerek takılır, sola döndürülerek açılır.

Somun Anahtarı

Somun anahtarları, bağlantı elemanlarını söküp takmayı sağlayan alettir. “U” harfine benzeyen açık ucu birde başı dörtgen, altıgen gibi farklı şekillerde olan kapalı ucu mevcuttur. Bir diğer adı da İngiliz anahtarı olarak bilinmektedir. Genellikle cıvata, imbus, setskur gibi bağlantı elemanlarını açma amaçlı somun anahtarları kullanılmaktadır. Tüm bu bağlantı elemanlarının metrik ölçülerine göre cıvata somun ölçüleri belirlenmektedir. Bu çeşitlilik cıvata somun fiyatları için de aynı şekilde devam etmektedir. Bağlantı elemanlarının metrik ölçülerine göre, somun anahtarı ölçüleri de milimetre (mm) cinsinden belirlenmiştir. Cıvata somun fiyatları da bu ölçülere göre değişmektedir.

Rondela Pul

Genellikle somun ile birlikte kullanılan, cıvatanın baş tarafının altında konumlanan orta kısmı delik olan halka biçimli sac parçalara rondela ya da pul denir. Cıvatalar somun ile kullanıldığında rondela bağlantı yapılan parçanın üstüne bağlanmaktadır. Aynı zamanda cıvata bağlantı noktalarının olası hasar görmelerini engellemektedirler. Bu nedenle bağlandığı parçadan daha yumuşak bir maddeden üretilmektedirler. Örneğin bronz, sac, pirinç, kurşun, yumuşak çelik, bakır, alüminyum gibi yumuşak metallerden üretilmektedirler. Daha detaylı bilgi için rondela nedir konulu yazımızı inceleyebilirsiniz.

Benzer Yazılar

admin 0 Yorumlar