Bulon nedir?

Gövdesi silindirik, başı altıgen şekle sahip bulon ucunda spiral dişler açılmıştır. Çelik gövdeye sahip bu bağlantı elemanlarına aynı zamanda cıvata denilmektedir. Bağlantı sırasında spiral dişlerin altına pul ve somun takılarak sıkılaştırılmaktadır.

Çelik yapıların birleştirilmesinde bulonlu birleşim yerine kaynak işlemi kullanılması maliyet açısından avantaj sağlamaktadır. Ancak yine de bulonlu birleşimler daha çok tercih edilmektedir. Bunun sebebi; kaynak için kalifiye işçi, çalışma alanı zorlukları, soğukta kaynağın zarar görmesi ve dikkat edilmemesi durumunda kötü sonuçlar doğurabilmesidir.

Bulon kullanımının avantajları ise; elektriğe ihtiyaç duyulmaması, kötü hava koşullarında dahi kolay montaj, işçilik hatalarını minumum seviyelere indirgemesidir.

Yüksek dayanımlı bulonlar ise yüksek binalarda, demiryolu, ağır makina ve köprüler bulonların kullanım alanları kapsamındadır.

Bulon Özellikleri

Bulonlar çelik yapılarda kaynak ve perçin gibi birleşim araçları arasında en çok tercih edilen bir birleşimdir. Bulonlar çelik yapılar için geliştirilmiş cıvatalardır. Sıkıştırma sırasında açılan deliğe yerleştirilen bulonun başı altına rondela ve diğer diş açılmış ucuna ise somun yerleştirilir. Bir anahtarla ile bulonun baş kısmı diğer bir anahtar ile somun saat yönünde döndürülmektedir. Mekanik özellikleri bakımından yüksek dayanımlı bulonlar ve normal bulonlar olarak ikiye ayrılırlar. Normal bulonlar basit sıkma işleminin uygulandığı ancak öngerme uygulanmayan birleşimlerde tercih edilmektedir. Farklı tiplerde bulon çeşitleri ve bulon boyutları mevcuttur.

Bulon ve Perçin Arasındaki Fark

Aralarındaki en büyük farklardan biri tasarımları ve kullanım teknikleri ile alakalıdır. Perçin tek parça olarak üretilmektedir. Perçin tabancası ile levhaları levha deliklerine doğru genişleterek sıkıştırıp birleştirmektedir. Ancak bulonlar delik içerisine somun, pul elemanlarının yardımı ile sıkıştırılmaktadır. Perçinler bulonlara göre daha zayıf bağlantı gerçekleştirmektedirler.

Bulon Çeşitleri

3 tip çeşidi mevcuttur.

Kaba Bulon : Yüksek yapılarda, önemsiz elemanların birleştirilmesinde tercih edilen gövde tesviye hassasiyeti az olan birleştirme elemanlarıdır.
Uygun Bulon : Yüksek yapılarda, köprülerde, ağır sanayi, demiryolları gibi önemli elemanların birleştirilmesinde kullanılan gövde tesviye hassasiyeti yüksek olan birleştirme elemanlarıdır.
Yüksek Mukavemetli Bulon : Yüksek yapılarda, köprülerde vb. önemli olan elemanların birleştirilmesi için kullanılan gövde tesviye hassasiyeti ve mukavemeti çok yüksek olan birleştirme elemanlarıdır. daha çok kullanılan kaya bulonlarından bazıları PG, SN, İBO, Swellex, mekanik (kamalı), reçineli ve yakınlaşma bulonlarıdır.

Ayrıca vida pulları hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için rondela nedir yazımızı inceleyebilirsiniz.