Delikli Halka Cıvata ve Çeşitleri
Halkalı (Göz) Cıvata
Delikli cıvatalar, sabitleme, çekme, itme veya kaldırma gereken durumlar için bir bağlantı noktası olarak kullanılmaktadır. Bu cıvatalar çoğunlukla endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadır. Ancak genellikle yanlış bilindiğinden, kullanımı da yanlış olmaktadır. Diğer adı göz cıvata veya halka cıvata olarak geçer.
Halkalı Cıvata Bölümleri
Halkalı cıvatalar, uygulamaya ve kullanım yerine göre farklı tipte tasarlanmış çeşitleri mevcuttur. Öncelikle teknik parçalarını inceleyecek olursak.
Göz : Üstteki yuvarlak delik kısmıdır. Bu alan bükülen, kaynaklanan veya dövülebilen halka kısmıdır.
Omuz – Göz ve gövdenin birleştiği ve bükülmeye karşı dayanıklı olan kısmı
Şaft – Delik halkaya takılan dişli sap kısım
Halkalı cıvatanın üzerinde standart olan bazı tanımlar mevcuttur.
- üreticinin adı ya da ticari markası,
- boyut veya ideal yük,
- alaşım delikli cıvatalar için kalite
Halkalı Cıvata Çeşitleri
Göz ve gövde kısmının birleştiği ve bükülmeye karşı dayanıklılık sağlayan omuz bölümüne göre delikli cıvatalar omuzlu cıvata ve omuzsuz cıvata olarak ikiye ayrılır.
Omuzlu Halka Cıvata
Bu delikli cıvatalar, göz ve gövdenin birleştiği noktada bir omuz ile üretilmiştir. Bu omuz yapısı, dişli sap bölümündeki yamulma gerilimlerini azaltmaktadır.
Daha çok yan ya da açısal yükleme için kullanılmaktadır. Verim alınması için omuz bölümünün yükleme açısı ile birebir aynı yönde olması gerekmektedir. Yükleme açılarındaki farklılık standart değerlerinde azalmalara neden olabilmektedir.
Omuzsuz Halka Cıvata
Genellikle düz model delikli cıvatalar olarak da bilinmektedir. Sadece dikey ya da sıralı kaldırmalar için tercih edilmektedir. Omuzsuz cıvatalar, yandan ya da açısal yüklemeler için uygun değildir.
Kullanım alanına göre farklı tasarımlara sahip delikli cıvata çeşitleri mevcuttur. Bunlardan bazıları; uzun saplı, döner kapı cıvataları, gecikme dişli ahşap vida ve yüksek gerilim kaldırma halkalı cıvatalar, ağır hizmet dahil olmak üzere çok çeşitli paslanmaz çelik halkalı cıvatalar mevcuttur.
Dövme Göz Cıvataları
Dövme Göz CıvatalarıDövme göz cıvatalar, daha güçlü, daha sert ve daha dayanıklı bir ürün oluşturmak için metalin tane yapısını değiştiren biçime dövülür veya preslenir. Bu cıvatalar, diğer göz cıvatalardan daha mukavemetli olduklarından, üretildikleri malzemenin gerilme kuvveti oranındaki yüklere dayanabildiklerinden ve daha büyük boyutlarda olduklarından, ağır yük kaldırma uygulamaları için daha elverişlidir.
Bükülmüş Göz Cıvatalar
Döndürülmüş gözlü veya telli mapalar olarak da adlandırılan bu mapalar, gözü oluşturacak şekilde bükülmüş ve şekillendirilmiş tek parçadan yapılmıştır.
Bükülmüş delikli göz cıvatalar öncelikle daha hafif uygulamalar için kullanılmalıdır. Göz kısmının açılmasına sebep olacak ağır yüklerden ya da cıvatayı bükebilecek, kıracak açısal yüklerden kaçınmak gerekmektedir.
Somun Göz Cıvatalar
Somun Göz CıvatalarCıvatanın dişli sap kısmı bağlantı yapılacak yükün alt tarafından dışarı çıkar ve bir somun vasıtasıyla yüke sabitlenir. Somun delikli göz cıvatalar omuzlu veya omuzsuz, dövme, kaynaklı veya eğik gözlü olarak üretilebilmektedir.
Makine Göz Cıvataları
Makine Göz CıvatalarıBu cıvatalarda sap kısmı tamamen dişlidir. Özellikle kaldırma noktası olarak tasarlanmış dişli deliklere takılmak üzere üretilmektedir. Omuzlu olanları 45° açıya kadar açısal yüklerle kullanılabilmektedir.
Vidalı Göz Cıvatalar
Vidalı Göz CıvatalarVidalı göz cıvatalar özünde halkalı bir vida olarak tanımlanabilir. Uca doğru sivrilen dişli bir sapa sahiptir. Genellikle hafif uygulamalar için kullanılmaktadır. Ahşap ya da gecikmeli dübel ile vidalanırlar. Bu cıvataların çalışma yük limitleri yoktur. Asansör gibi ağır yük uygulamalarında kullanılması tavsiye edilmemektedir.
Halka (Delikli) Göz Cıvata Malzemeleri
Göz cıvataların kullanılacağı ortamlar korozyon oluşan ortamlar ise, delikli cıvata malzemesi sizin için önemli olabilmektedir. En çok kullanılan halkalı cıvata malzemeleri şunlardır:
Paslanmaz Çelik Cıvata
Paslanmaz çelik cıvatalar, çizilme, boyanma ya da dövülme gibi değişimlerde paslanmaya karşı direncini her zaman korumaktadır. Birçok farklı paslanmaz çelik kalitesi mevcuttur.
Galvanizli Halka Cıvata
Galvanizleme işleminde, metal malzemeye korozyon ve oksitlenmeden korunmak için ince bir çinko kaplama yapılmaktadır. Galvanizli halka cıvatalar, en öncelikli sorunun nem kaynaklı korozyon olmadığı ancak nem ihtimali olan ortamlarda tercih edilmektedir.
Benzer Yazılar
Paslanmaz Saplama Nedir?
